Obsesif kompulsif bozukluk, takıntı hastalığı olarak da bilinen, günlük yaşantıyı oldukça zorlayan bir durumdur. Kişi, obsesyon adı verilen rahatsız edici, sıkıntı veren ve yineleyici düşünceler ve dürtüler yaşar. Bu obsesyonların yarattığı sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da tamamen yok etmek için tekrarlayıcı davranışlar ve zihinsel eylemlere başvurulur. Bu davranışlar ve zihinsel eylemlere ise kompülsiyon adı verilir. Kişi bu rahatsız edici ya da sıkıntı veren düşüncelerin aklına gelmesine engel olamaz ancak yoğun sıkıntı yarattığı için bu sıkıntıyı azaltmak ya da yok etmek amacıyla kompülsiyonlar devreye girer.
Obsesyonların içeriği kişiden kişiye ya da kültürden kültüre değişebilmektedir. Bunlardan bazıları bulaşma obsesyonu-temizlik kompülsiyonu, kuşku-kontrol, cinsel içerikli obsesyonlar, dini içerikli obsesyonlar, dokunma kompülsiyonu ve sayma kompülsiyonudur.
Bulaşma obsesyonu-temizlik kompülsiyonu. Kişi giysilerden, kapı kollarından ya da herhangi bir şeyden kir, mikrop, toz bulaşacağı şeklinde takıntılar yaşar ve bu takıntının yarattığı sıkıntıyı gidermek için de sürekli temizlik yapma, sürekli el yıkama ya da duş alma gibi kompülsiyonları gerçekleştirir.
Kuşku obsesyonu-kontrol kompülsiyonu. Kişi yoğun bir şekilde ocağı kapatıp kapatmadığından, ütüyü fişten çekip çekmediğinden, ışıkları ya da kapıyı kapatmadığından kuşku duyar. Ve tüm bunların yarattığı sıkıntıyı gidermek için de kişi kuşku duyduğu şeyi kontrol etme ihtiyacı hisseder. Evden çıkmış olsa bile dönüp kapıyı, ışıkları, ocağı kontrol edebilir.
Cinsel içerikli obsesyonlar. Kişi kendine, yaşına ya da toplumdaki yerine yakıştıramadığı cinsel düşünceler yaşar. Düşünmesine engel olamaz.
Dini içerikli obsesyonlar. Dini inançları güçlü kişilerde daha çok görülür. Dini inançlarına ters ve karşıt olan, aynı zamanda yoğun sıkıntı yaratan düşünceler yaşar.
Dokunma kompülsiyonu. Kişi belirli bir şeyi yapmadan önce kendisi için önemli olan nesneye dokunur. O nesneye dokunmazsa o şeyi yapamayacağını düşünebilir.
Sayma kompülsiyonu. Kişi yaptığı belirli bir şeyi belirli bir sayıda yapmazsa işinin rast gitmeyeceğini ya da birinin başına kötü bir şey geleceğini düşünebilir. Örneğin, işte çıkarken üç defa “İyi akşamlar” deme ihtiyacı hissedebilir.
OKB’nin nedenleri kesin olarak bilinmese de, genetik faktörlerin, çocukluk yaşantılarının, kişilik özelliklerinin rolü olduğu bilinmektedir. Tedavisinde ise ilaç tedavisinin yanısıra psikoterapi gerekmektedir. Psikoterapide yaşanan obsesyon ve kompülsiyonların altında yatan faktörler, işlevleri, geçmiş yaşantılar ile ilişkileri incelenir ve farklı tekniklerle obsesyonların yarattığı kaygı azaltılır. Bu noktada aile ve arkadaşların tutumu da oldukça önemlidir. Çünkü OKB’si olan kişiler yargılanmaktan korktukları için böyle bir zorluk yaşadıklarını paylaşamayabilirler. Bu nedenle aileler ve arkadaşlar bu kişilerin obsesyonları ya da kompülsiyonları engelleyemediklerini bilmeleri ve tedaviye uyum sağlamalarında destek olmaları oldukça önemlidir.
