Depresyon, kişinin yaşamdaki işlevselliğini bozacak düzeyde olan düşük duygudurumdur. Biraz daha netleştirecek olursak, neredeyse sürekli mutsuz hissetme, enerji kaybı, önceden ilgi duyduğu şeyleri yapacak gücü bulamama, sosyal aktivite ve ilişkilere olan ilginin azalması, iştahsızlık depresyonda gördüğümüz temel semptomlardır. Peki bu semptomların bir veya birkaçı görüldüğünde o kişinin depresyonda olduğu söylenebilir mi? Tanı kriterlerine göre söylenemez. Yaşanan bu duygu ya da durumların kişinin işlevselliğini önemli boyutta etkiliyor olması gerekir. Yani kişinin okul ya da iş yaşamı ve sosyal ilişkileri üzerinde olumsuz etkisi olduğunda “depresyon tanısı” konur. Depresyonun düzeyleri farklılaşmaktadır. Bu belirtiler başlangıç evresinde, yani hafif düzeyde ya da orta ve ağır düzeyde olabilir.
Depresyonun farklı türleri bulunmaktadır:
- Distimik Bozukluk (Distimi): Daha genç yaşlarda başlar ve uzun süre devam eder. Hafif ya da orta düzeyde yaşanan bu depresyon türünün en az 2 yıl devam ediyor olması gerekir. İştah ve uyku sorunları, isteksizlik, aşırı sorumluluk alma ve nedensiz suçluluk duyguları görülür.
- Bipolar Depresyon: Duygu durumunda ciddi düzeyde iniş ve çıkışlar görülür. Bir dönem aşırı enerji ve coşku dönemi görülürken, arkasından ağır bir depresyon dönemi gelir.
- Mevsimsel Depresyon: Genellikle kışın ortaya çıkan mevsimsel depresyon gün ışığının yetersiz olması ile ilgili olduğu bilinmektedir.
- Doğum Sonrası Depresyonu: Pek çok anne doğum sonrası dönemde hafif bir depresyon yaşar. Bunun nedeni hormonal ve psikolojik değişimlerdir. Fakat bu depresyon türü bazen ağır düzeyde yaşanabilir. Bu ağır düzeydeki depresyon da iyi bir anne olamama endişesini ve kaygısını tetikler.
- Atipik Depresyon: Çok ağır bir durum olmamakla beraber kişinin yaşam kalitesini düşüren bu depresyonda belirli olaylardan sonra (reddedilme, ayrılma, terk edilme…) yaşanan uzun süreli aşırı yeme, aşırı uyku, hassasiyet, bazen de panik atak görülür.
- Psikotik Özellikler Gösteren Depresyon: Hastanın gerçeklik algısının bozulduğu, halüsinasyonların görülebildiği ağır bir depresyon türüdür. İntihar riski bulunur.
- Majör Depresyon: Ağır bir tablodur. En az 2 hafta süre bir veya daha fazla majör depresyon epizodunun görülmesi ile tanı konur. Bu tabloda ağır bir depresif ruh hali, hiçbir şeyden zevk almama, uykusuzluk, iştahsızlık ve kendine bakma (banyo yapma, kıyafetlerine özen gösterme…) konusunda eksiklik görülebilir. İntihar riski yakından takip edilmelidir.
Depresyonun tedavisinde pek çok psikiyatrik bozuklukta olduğu gibi ilaç tedavisi ve aynı zamanda da psikoterapi gerekmektedir. İlaç tedavisi ile depresyonda görülen nörokimyasal bozulmalar giderilirken, terapi ile de depresyonun altında yatan nedenlerin, yaşam olaylarının ve geçmiş ile bağlantılarının çalışılması gerekmektedir.
